Özgüven Nedir? Özgüven Eksikliği Belirtileri

Özgüven Nedir?

Bireyin doğru kararlar alabileceğine inanması ve yaşamının her alanında pozitif ve mutlu hissedebilmesi için özgüvenin varlığı oldukça önemlidir Özgüven, bireyin hayatta sağlıklı, doğru ve başarılı adımlar atabilmesi için kendisiyle olan ilişkisinde ihtiyaç duyduğu bir çeşit davranışlar bütünüdür. Özgüven eksikliği yaşayan bireyler, kendileriyle barışık olmayı başaramadıkları için, eğitim, iş ya da özel hayat gibi konularda zorlayıcı problemlerle karşı karşıya kalabilirler.

Özgüven, çocukluk ve ergenlik döneminde kazanılmaktadır. Sevgi, huzur ve güven birliğinin sağlandığı ailelerde yetişen çocukların, kendi değerinin daha çok farkında olan, başarılı olacağına inanan ve kendini gerçekten seven bireyler olarak hayata karıştıklarını söyleyebilmek mümkün.

Bireylerde Özgüven Problemlerinin Kaynağı Nedir?

Yaşamın her alanını doğrudan etkileyen özgüven problemleri, aile, özel yaşam veya eğitim hayatıyla doğrudan bağlantılı olarak ortaya çıkabilir. Bireylerde özgüven problemlerinin yaşanmaması için, çocukluk çağlarda kurulan aile, eğitim veya sosyal çevre ilişkilerinin, sağlam temelli, pozitif ve eğitici olmaları ayrıca önem taşımaktadır.

Özgüven problemlerinin nedenlerini detaylı olarak aşağıdaki maddelerle açıklayabiliriz:

• Çocuk küçük yaşta iken anne ve babanın boşanması,
• Anne veya babanın oldukça baskıcı ve kuralcı bir tutum içerisinde olmaları. Çocuğa yeteri kadar özgürleşme ve sosyalleşme alanının hiç sunulmaması.
• Anne veya babanın çocuğuna karşı hiç güven duymaması, olumsuz bir şekilde eleştirmesi ve devamlı olarak başka çocuklarla kıyaslaması.
• Özel hayatta karşılaşılan terkedilme veya aldatılma gibi durumlar.
• Eğitim döneminde başarısız süreçlerden geçmek ve bununla birlikte devam eden, hayatın her alanını işgal eden başarısızlık korkusu.
• İş yaşamında bazı talihsizliklerle karşılaşmak. İş bulamamak veya bulunduğu iş ortamında çeşitli baskılara maruz bırakılmak.
• Özellikle muhafazakar bir ailede yetişen ve farklı cinsel yönelime sahip bireylerde özgüven problemlerinin yaşandığı görülmektedir.

Özgüven Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Özgüven eksikliği yaşayan bireyler, girdikleri her yabancı veya kalabalık ortamda kendilerini
oldukça gergin hissedebilirler. Bu onların kendilerini ifade ediş biçimlerine de yansır. Rahat
konuşamayabilir ve hatta oldukça çekingen bir profil çizebilirler. Dolayısıyla yeni insanlar
tanımakta zorlanırlar ve bu onların sosyal yaşamları içerisinde kısır bir döngüde kalmalarına
sebebiyet verebilir. Bunun yanında, topluluk önünde konuşma veya iş görüşmesi gibi önemli
sorumluluk gerektiren görevlerde özgüven problemi yaşayan kişilerin zorlandığını
gözlemleyebiliriz.

Özgüven eksikliğinin diğer önemli belirtilerinden biri her işte başarısız olunacağının düşünülmesidir. Birey kendisine verilen bir sorumluluğu yerine getireceğine asla inanmaz, çünkü kendisini bu iş için yeterli görmez. Devamlı olarak, kişisel özelliklerini veya yeteneklerini görmezden gelerek, kendisine karşı oldukça eleştirel bir yaklaşım sergileyebilir. Bu tutum, bireyin özel yaşamını da etkisi altına alabilir. Başlayacağı her yeni ilişkide, ‘devam edebilecek miyim, ben bu ilişki için yeterli miyim’ gibi soruları kendisine yönelten birey, zaman içerisinde partneri ile iletişime ve devamlılığa dayalı bazı problemler yaşayabilir. Kendisini yetersiz gördüğü için, sevildiğine olan inancı tam olarak yerleşmez. Tüm bu davranışların sonucunda, var olan özgüvensizlik duygusu, özel ilişkilerin sağlıklı ve uzun soluklu yürütülmesinin önünde bir engel oluşturmaktadır.

Bununla birlikte, özgüven problemine sahip kişiler karar alma süreçlerinde oldukça zorluk çekerler. Ailelerine, eşlerine veya arkadaşlarına danışmadan herhangi bir karar alamazlar. Çünkü tek başlarına karar almak ve bu kararın sorumluluğunu taşımak bile onlar için oldukça korkutucu bir süreçtir. Kendi düşünce ve isteklerinden git gide uzaklaşan ve kendine yabancılaşmayı beraberinde getiren özgüven eksikliği mutlaka çözülmesi gereken bir problemdir.

Özgüven problemi yaşayan kişilerde aşağıdaki özellikleri net olarak gözlemleyebiliriz:

• Bireyin kendisini acımasızca eleştirmesi,
• Kendini çevresindeki insanlarla devamlı olarak kıyaslaması veya kendini her zaman diğerlerinden daha yetersiz görmesi,
• Kendisindeki özellikleri anlatırken her zaman olumsuz olanlara yönelmesi ve olumlu özelliklerini yok sayması,
• Bir şeyi başarabileceğine olan inancının oldukça zayıf olması,
• Kendisine yöneltilen olumlu geribildirim veya iltifatların gerçek olduğuna asla inanmaması veya kabul etmemesi.

Özgüven Nasıl Kazanılır?

Bireyin kaybettiği özgüvenini yeniden kazanabilmesi için, buna sebep olan nedenlerin irdelenmesi gerekmektedir. Özgüven kaybının nedenini birey çoğu zaman kendi bulamaz. Bu aşamada psikoterapi seansları, özgüvensizliğin altında yatan nedenleri bulma ve bu problemi giderme konusunda oldukça faydalı bir tedavi yöntemidir. Seanslarda uygulanılan özgüven testi, hem kendinize dair farkındalık kazanma hem de tedavi metodu konusunda yol gösterici bir harita niteliğindedir.

Özgüven probleminizle başa çıkmak için, aşağıdaki basit ama etkin davranış metotlarını uygulayabilirsiniz.

• Bir hata yaptığınızda kendinize karşı hemen suçlayıcı olmayın. Herkes hata yapabilir, kendinizi affetmeyi öğrenmeye gayret edin.
• Herkesin kusurları olabilir. Kendinizi olumsuz tüm özelliklerinizle birlikte kabul edin ve sevin.
• Kendinizi çevrenizdeki insanlarla kıyaslamaktan özellikle vazgeçin. Herkesin nitelik veya becerileri kendine özeldir. Bu konuda, kendi güçlü yanlarınızın da farkında olun.
• Size iletilen pozitif cümleleri ve size ait olan tüm başarıları kabul edin.
• Geçmişte yaşadığınız bazı olaylar özgüven problemi yaşamanıza neden olmuş olabilir. Bu sebeple, geçmişi kendinize hatırlatmaktan ve şimdiki anınıza taşımaktan vazgeçin. Geleceğinize odaklanın.
• Sporu hayatınıza mutlaka alın. Spor esnasında vücudun salgıladığı hormonlar, kendinizi iyi ve zinde hissetmek adına oldukça gereklidir. Her gün açık havada yarım saat kadar bir yürüyüş bile depresyon veya kaygı bozukluğu gibi birçok ruhsal rahatsızlığı iyileştirmede oldukça etkilidir.

Image by Drazen Zigic on Freepik