21 Şub 2023
Başarıya şartlanan öğrencilerin yaşadağı baskı ve stres sonucu çoğu zaman başarılı olmasını engeleyebilecek şekilde gelişebilen bir durumdur. Doğru şekilde yönetilmesi oldukça önemlidir.
Sınav Kaygısı / Stresi Nedir
Sınav kaygısı, birçok öğrencinin başarılı olma korkusuyla yaşadığı ve bazen de başarılı olmasını engelleyen bir durumdur. Önemli bir sınava hazırlanma sürecinde veya sınava girerken hissedilen kaygı, aslında normal bir seviyede ise bu olağan karşılanabilir. Ancak bazı öğrencilerde kaygı seviyesi, yoğun bir kaygı atağı şeklinde yaşanabilir. Böyle durumlarda kaygının doğru yönetilmesi, öğrencinin başarılı ve sağlıklı bir şekilde sınavını tamamlaması adına oldukça önemlidir.
Sınav kaygısına sebep olan faktörler arasında, öğrencinin bu sınava yeterince çalışmaması, bütün hayatını veya geleceğini bu sınav üzerinden değerlendirmesi ya da ebeveynlerin öğrenciler üzerinde kurduğu sınav baskıları neden olabilmektedir.
Bununla birlikte, rekabet özelliği yüksek ve mükemmeliyetçi bir karakter özelliği taşıyan öğrenciler de sınav stresini yüksek seviyelerde yaşamaya daha çok meyil gösterebilir.
Sınav Kaygısı Belirtileri
Sınav stresi veya kaygısı, öğrencileri daha fazla çalışmaya ve başarılı olmaya teşvik eden davranışlardır. Ancak yukarıda da belirttiğimiz gibi, bazı öğrenciler bu kaygıyı, sınav başarısının önüne geçebilecek düzeyde yaşarlar. Zamanla sınav kaygısını kontrol altına alamayan öğrenciler, ders çalışmaktan uzaklaşabilir ve hatta okula gitmek istemeyebilirler.
Özellikle yoğunluğu yüksek olan sınav stresi belirtileri, bilişsel, davranışsal, duygusal ve fiziksel olarak bazı gruplara ayrılmaktadır. Sınav stresi yaşanmaya başladıktan sonra ortaya çıkan bu belirtilerin etkisi, her bireye göre farklılık gösterebilir.
Fiziksel Belirtileri
Sınav kaygısından dolayı oluşan fiziksel belirtiler bazı hastalıkların meydana gelmesine neden olabilir. Özellikle, yoğun stresli ruh halinden en çok etkilenen organımızın mide olması sebebiyle, sınav döneminde birçok öğrenci mide problemleri yaşayabilir. Bulantı, kusma, karın ağrısı, kabızlık, ishal ve mide ağrısı ile, ağız kuruluğu, hızlı kalp atışları ve uykusuzluk da sınav kaygısının getirdiği fiziksel belirtileri arasında yer alır.
Duygusal Belirtiler
Sınav kaygısını yoğun olarak yaşayan öğrencilerde, geleceğe karamsar bakma, panik hali, mutsuzluk ve öfke gözlemlenebilir. Başarısız olma korkusuyla hissedilen bu duygular, öğrencilerin ileriki yaşlarda da yaşamını etkileyebilir. Uzun süre boyunca hissedilen başarısız olma korkusu, bireyi günlük yaşamında daha tedirgin, ürkek ve karamsar bir kişilik yapısı kazanmasına itebilir.
Davranışsal Belirtiler
Sınav kaygısının davranışsal belirtiler olarak gözlemlendiği öğrencilerde, ders çalışmayı istememek, ders çalışırken olumsuz fikirlere kapılmak ya da okuldan soğumak görülebilir. Bunun dışında ev içerisinde oluşan gerginlikler, öğrencilerin anne ve babası ile girdiği tartışmalar da diğer davranışsal belirtiler arasındandır. Bu aşamada ailelerin, çocuklarına karşı yapıcı ve hoşgörülü bir bakış açısıyla yaklaşmaları, bu süreci sağlıklı bir şekilde tamamlamaları adına oldukça önemlidir.
Bilişsel Belirtiler
Zaman zaman birçok öğrencide görülebilen bilişsel belirtiler arasında, okuduğu anlamama ya da geç anlama, düşüncelerini ifade etmede zorluk, konsantrasyon eksikliği ve hafıza problemleri görülebilir. Bu belirtileri yoğun olarak yaşayan öğrenciler, ders çalışırken oldukça zorlanabilir. Diğer akranlarının kolayca anladığı bir konuyu, çalışırken anlamada veya aklında tutmada zorluk çekebilir.
Sınav Kaygısı / Stresi Nasıl Yenilir
Sınav stresini yenmekten ziyade bu stresi başarılı bir şekilde yönetmeyi öğrenebilirsiniz. Sınav stresinizi azaltmanın en etkili yollarından biri, sistemli ve disiplinli bir çalışma programı elde etmekten geçiyor. Bununla birlikte, hissettiğiniz bu kaygıyı ailenizle paylaşmaktan çekinmeyin. Ailenizle sık sık vakit geçirin, onlarla fikir alışverişinde bulunun. Hayatınızı yeniden programlayın. Yapmayı sevdiğiniz hobi veya spor gibi alışkanlıklara mutlaka vakit ayırın. Bütün bir gününüzü, sadece okul, sınav ve dersleri düşünerek geçirmeniz, sınav stresinizin daha çok artmasına neden olabilir.
Özellikle, sınav kaygısını ne azaltır diye merak eden öğrenciler için en önemli adımlardan biri, bazı yaşam alışkanlarını yeniden gözden geçirmek olacaktır.
Sınav Kaygısı Yaşayan Öğrenciler Ne Yapmalı?
Sınav kaygısını yoğun olarak yaşayan öğrenciler günlük yaşam alışkanlarını yeniden gözden geçirerek işe başlayabilirler. Sınav kaygısı ile baş etmenin yolları nelerdir, hemen sırayla göz atalım:
– Etkin ve sistematik bir çalışma düzeni oluşturun. Bütün bir haftanızı planlayarak işe başlayabilirsiniz. Hangi ders veya konu için ne kadar zaman ayırmanız gerektiğini önceden planlarsanız, başarılı olma şansınız o kadar artabilir.
– Fiziksel aktivitelere mutlaka zaman ayırın. Fiziksel hareket gerektiren aktiviteler, insanlardaki stres seviyesini azaltmanın en güçlü yollarından biridir. Özellikle eğleneceğiniz ya da sevdiğiniz bir spor dalı seçebilirsiniz. Spor yapamadığınız günlerde bile her gün en az yarım saat açık havada yapılacak bir yürüyüş ruh halinize oldukça iyi gelecektir.
– Beslenmenize önem verin. Et, sebze ve meyve ağırlıklı beslenmeyi tercih etmeye özen gösterin.
– Çay ve kahve tüketimini dengede tutun. Gün içerisinde çok fazla tüketilen çay ve kahve gece uyku düzeniniz üzerinde olumsuz bir etki yaratabilir. Bunlar yerine doğal bitki çayları tercih edebilirsiniz.
– Uyku düzeninizi de programlamayı ihmal etmeyin. En sağlıklı uyku gece uykusudur. En az 6-8 saat aralığında bir gece uykusu, ertesi güne daha zinde başlamanızı sağlayacaktır.
Sınav Kaygısı Terapi Yöntemleri
Öğrenciler bazı durumlarda sınav kaygısının tek başına üstesinden gelemeyebilirler. Bu aşamada, bu kaygının olumsuz getirilerini doğru yönetebilmek ve kontrol altına alabilmek için psikolojik destek alınması gerekir. Psikoterapi uzmanı tarafından gerçekleştirilen bilişsel davranışçı terapi, özellikle sınav kaygısının aşılmasında en etkin ve başarılı yöntemlerden biridir.
Image by stockking on Freepik