Sosyal Uyum ve Uyumsuzluk Problemleri

Bireyin ait olduğu sosyal grubun diğer üyeleriyle bir fikir uyumu elde etmesi ve kendini o gruba ait hissetmesi ile sosyal uyum meydana gelir. Grubun tüm üyeleriyle kurulan, sağlıklı bir etkileşim ve ilişkiler yönetimi, bize sosyal uyumun derecesi hakkında ipuçları verir.

Sosyal Uyumsuzluk Nedir?

Büyüme çağında olan çocuklar, cinsel istismar, madde bağımlılığı, suç işleme, baskıcı aile tutumu ya da yetersiz ekonomik şartlara maruz bırakılması gibi sebepler sonucu sosyal hayata uyum göstermede güçlük çekebilirler. Küçük yaşta negatif yaşam koşullarıyla yüzleşen bazı çocuklar, kişisel gelişimlerini elverişli koşullarda tamamlayamazlar ve bunun sonucunda bulundukları topluma uyan davranışlar sergilemekte oldukça zorlanırlar.

Yukarıdaki belirttiğimiz nedenlerin dışında, bedensel engeli olan çocuklar da sosyal uyumsuzluk yaşayabilir. Kendisini veya bedenini diğer akranlarından oldukça farklı ya da eksik olarak kabul etmesinin inancıyla, sosyal çevrelerinden uzaklaşarak uyumsuz davranışlarda bulunurlar.

Çocuklarda Sosyal Uyumsuzluğun Belirtileri Nelerdir?

• Normal durumlara uymayan anormal davranışlar ya da abartılı duygu durumları gösterirler.
• Genel bir mutsuzluk hali içinde ve çoğunlukla aşırı sinirli olurlar.
• Okul ortamına karşı uzaklık hissederler ve öğrenmede güçlü çekerler.
• Akranlarıyla sağlıklı ilişki kuramazlar ve zamanla daha çok içlerine kapanırlar.
• Özel yaşamlarıyla ilgili çevrelerine sık sık yalan söylerler.
• Tırnak yeme, kas seğirmesi ya da titreme gibi bazı fizikler belirtiler gösterirler.
• Korkak, kaygılı ve oldukça çekingen davranırlar sergilerler.
• Başlarının eşyalarını çalmak ya da onlara zarar vermek gibi olumsuz davranışlar sergileyebilirler.
• Başka insanlarla tartışırken kendilerini her zaman haklı bulurlar ve eleştrileri asla kabul etmezler.
• Diğer insanlara karşı saldırgan davranışlarda bulunabilirler.

Sosyal uyumsuzluk yaşayan çocuklar, yönetim bozukluğu, kişilik problemi, olgunlaşmama ve sosyalleşmiş suçluluk gibi dört gruba ayrılmaktadır.

Yönetim Bozukluğu

Bu grupta yer alan çocuklar, genellikle öfkeli, saldırgan ve kıskanç bir yapıdadırlar. Öğretmenlerinin veya ebeveynlerinin uyarılarını dikkate almazlar, ait oldukları grubun kurallarına asla uymazlar. Kendilerini diğer akranlarından üstün görmeye meyillidirler. Başkalarının kendileri hakkında ne düşündüğüne önem vermezler ve olduklarından daha güçlü görünmek için büyük bir çaba sarf ederler.

Kişilik Problemi

Bu gruba dahil olan çocukların hayata bakış açılarında, kaygı ve ürkek olma hali baskındır. İçine kapanıktırlar ve arkadaş edinmekte zorlanırlar. Ailelerine karşı aşırı bir bağlılık gösterirler ve sokağa çok fazla çıkmayı tercih etmezler. Dış çevreye karşı çekingen davranırlar. Tırnak yeme gibi fiziksel belirtiler bu gruba dahil olan çocuklarda görülmektedir.

Olgunlaşmama

Dalgınlık, dikkat eksikliği ve ilgisizliğin oldukça görüldüğü bu çocuklarda, herhangi bir şeye karşı kolayca üzülme hali görülebilir. Genelde pozitif bir ruh halindedirler. Olgunlaşmama problemi yaşayan çocukların evden kaçtığı veya ağızlarına çeşitli nesneleri atıp çiğnediklerine rastlanabilir.

Sosyalleşmiş Suçluluk

Toplumdaki çocuk nüfusunun % 2’sini oluşturan bu çocuklar, suç işlemeye oldukça meyillidir. Hırsızlık ve saldırganlık gibi toplum tarafından kabul edilmeyen suçlara karıştıkları görülür. Okul ortamının uyum ve değer yargıları onlara göre olmadığı için sık sık okuldan kaçma eyleminde bulunurlar. Bir aile ile yaşamanın getirdiği sorumluluklara uymak da onlar için oldukça zordur. Dolayısıyla eve akşamları ya çok geç saatlerde gelirler ya da günlerce gelmedikleri görülür.

Sosyal Uyum Neden Önemli?

Sosyal uyumsuzluğa sahip çocuklar, genellikle okul hayatları boyunca büyük bir zorluk çekerler. Birçoğu okula gitmek istemez, öğrenme güçlüğü çeker ya da okulu bırakmak isteyebilir. Kaliteli bir eğitim yaşamı olmayan çocuklar ise, yetişkin olduklarında iyi bir meslek sahibi olma konusunda eksik kalmaktadırlar. Yaşamları boyunca ya oldukça yalnızdırlar ya da toplum tarafından kabul görmeyen davranışlar veya suçlarla karşımıza çıkarlar. Sosyal uyumsuzluğa sahip birey, aile, yakın çevre ve tüm sosyal çevreye çeşitli sorumluluklar yükler. Rahatsızlığın önemsenmemesi ya da geç tanı konulması durumunda sosyal uyumsuz kişi tüm çevresini doğrudan etkileyebilir. Dolayısıyla, sosyal uyumsuzluğun mutlaka tedavi edilmesi gereken bir rahatsızlık olduğunu belirtebiliriz.

Sosyal Uyumsuzluk Tedavi Edilebilir Mi?

Sosyal uyumsuzluk ebeveynlerin, öğretmenlerin doğru yaklaşımı ve psikoterapi desteğiyle kesinlikle çözümü olan bir rahatsızlıktır. Sosyal uyumsuzluğa sahip çocuklar, diğer tüm akranları gibi okula gidebilirler. Ancak sosyal uyumsuzluğa sahip çocuklarda, öğretmenlerin yaklaşımı büyük önem taşımaktadır. Öğretmenlerin anlayışlı, sakin ve hoşgörülü tutumları, bu çocukların okul ortamına kolay uyum göstermelerini sağlayacaktır. Bunun dışında, çocukların ilgisini her an canlı tutmak ve motivasyon kaybı yaşamamaları için yaratıcı görevler vermek, öğretmenlere düşen görevler arasındadır.

Ebeveynlerin tutumları, sosyal olarak uyumsuz çocukların tedavisindeki en büyük etkenlerin başında geliyor. Anne babaların bu çocuklara karşı, her zaman sakin ve anlayışlı bir dil kullanmaları gerekmektedir. Bir şeyi yanlış ya da eksik yaptıklarında, cezalandırmak yerine sebeplerini anlayan bir davranış metoduyla yaklaşmak doğru bir yöntem olacaktır. Ev içerisinde onun yapmaktan hoşlanacağı görev ya da sorumluluklar vermek, özgüvenini kazanması ve dahil olacağı sosyal gruplarda başarılı olmasını sağlayacak pozitif bir etki yapabilir.

Sosyal olarak uyumsuz çocukların tedavisinde ise bireysel ya da grup terapi tedavi yöntemleri kullanılabilir. Bireysel terapide, terapist ve çocuk karşılıklı oturarak, yaşanılan tüm problemlere yeni bakış açıları geliştirebilir ve çözüm yolları bulurlar. Bu oldukça başarılı bir tedavi yöntemidir. Grup terapisinde ise, benzer belirtileri gösteren yetişkin bireyler bir araya gelir ve problemler üzerinde herkesin fikirler sunduğu, yapıcı bir tartışma ortamı oluşturulur. Kişiler bu seanslarda, başkalarını gözlemleyerek kendilerini yeniden tanıma ve keşfetme imkanı bulur.

Image by Freepik